O programie

Program Szaradzista 1.50 ma niewielkie wymagania systemowe przedstawione poniżej:

  • komputer z procesorem Pentium 133MHz lub nowszym,
  • 64MB RAM (dla systemu Windows 2000) lub więcej,
  • 8MB wolnej powierzchni na dysku docelowym,
  • karta i monitor VGA pracujące z rozdzielczości minimum 800 x 600,
  • system operacyjny Microsoft Windows 2000 lub nowszy,
  • napęd CD-ROM jeżeli instalacja ma być przeprowadzana z płyty CD.

Budowa programu Szaradzista 1.50 jest bardzo prosta – jego interfejs ogranicza się do jednego okienka przedstawionego poniżej:

Najistotniejsze elementy interfejsu to dwa panele:

  • Słowo – pozwala na określenie „parametrów” wyszukiwanego słowa,
  • Wyniki – prezentujący rezultaty wyszukiwania,

oraz przyciski:

  • Znajdź – jego naciśnięcie powoduje rozpoczęcie wyszukiwania,
  • Wyjście – powodujący zakończenie pracy z programem.

W ramach panelu Słowo mamy następujące elementy:

  • listę Długość – pozwalającą na wybranie długości poszukiwanego słowa w zakresie od 3 do 22 liter (w przypadku wybrania z listy pierwszej pozycji – program będzie wyszukiwał słowa o dowolnej długości – jednak nie krótszej niż zadany wzorzec),
  • pole tekstowe Wzorzec – w którym definiujemy szablon poszukiwanego słowa poprzez umieszczenie znanych nam liter na odpowiadających im pozycjach (poniżej przykład wprowadzenia szablonu).

Przy wypełnianiu pola Wzorzec warto pamiętać o następujących zasadach definiowania szablonu:

  • pola odpowiadające nieznanym literom należy wypełnić poprzez wstawienie znaku spacji (‘ ‘) lub znaku zapytania (‘?’),
  • można podawać zarówno małe jak i wielkie litery,
  • poprzez wstawienie we wzorcu znaku dolara (‘$’) określamy miejsce, w którym występuje znak charakterystyczny dla języka polskiego (jeden ze znaków z listy „ąćęłńóźż”).

Przykład zastosowania różnych znaków do definiowania szablonu (zgodnie z powyższymi zasadami) przedstawia poniższy ekran.

Kolejnym ważnym elementem w ramach panelu Słowo są zakładki: Zgodne, Anagram, Litery.
Domyślnie wybrana jest zakładka Zgodne. W jej ramach można skorzystać z dwóch opcji:

  • słowo zgodne z wzorcem – jest opcją domyślną oznaczającą wyszukiwanie słów zgodnych z szablonem określonym w polu Wzorzec,
  • słowo zawierające ciąg – powoduje wyszukanie słów zgodnych z szablonem określonym w polu Wzorzec oraz dodatkowo zawierających ciąg znakowy podany w polu tekstowym – przykład takiego wyszukiwania podany jest na poniższym ekranie).

  • słowo podobne – pozwala na wyszukanie słów różniących się między sobą tylko daną literą podaną we wzorcu; w tym wariancie we wzorcu można podać tylko jedną literę – w przypadku podania kilku liter przy wyszukiwaniu będzie wzięta pod uwagę tylko pierwsza z nich; słowa podobne są wyświetlanie jako kolejne pozycje na liście np. AKTYW-AKTYN, czy CZERŃ-CZERT-CZERW (przykład takiego wyszukiwania podany jest na poniższym ekranie).

  • słowo zawierające inne słowo – pozwala na wyszukanie takich słów, które zawierają w sobie inne słowa; wyszukiwanie może się odbywać przy zadaniu wzorca dłuższego słowa, długości krótszego słowa oraz pozycji słowa krótszego w dłuższym; lista wyników wyszukiwania zawiera tylko słowa dłuższe, a z odczytaniem słów krótszych nie powinno być problemu (przykład takiego wyszukiwania podany jest na poniższym ekranie).

Zakładka Anagram jest bardzo użyteczna przy wyszukiwaniu słów będących anagramami. W jej ramach są dostępne 2 opcje:

  • anagram wzorca – przy jej użyciu program wyszuka słowa bedące anagramami słowa wskazanego w polu Wzorzec (opcja bardzo użyteczna przy rozwiązaniu różnych zadań anagramowych),
  • anagram częściowego wzorca – przy jej użyciu program wyszuka słowa zgodne z szablonem wskazanym w polu Wzorzec oraz zawierające wszystkie litery z pola tekstowego – ta opcja jest bardzo pomocna przy rozwi?zywaniu metamorfoz – przykład takiego wyszukiwania podany jest na poniższym ekranie.

Ostatnia zakładka Litery pozwala na znaczne zredukowanie ilości wyszukanych słów, w szczególności gdy nasz szablon zdefiniowany w polu Wzorzec jest ‘ubogi’, bo np. znamy zbyt mało liter w stosunku do długości słowa albo podany szablon ‘pasuje’ do wielu słów zawartych w bazie danych programu. Zakładkę tę z pewnością wykorzystamy m.in. w zadaniach, w których podane są pewnie ograniczenia sformułowane np. następująco:
w zadaniu nie występuje samogłoska ‘A’, w diagramie ujawniono wszystkie wystąpienia litery ‘S’ oraz podobne. Przykładowe ekrany pokazują wykorzystanie zakładki Litery i rezultaty wyszukiwania w zależności od wprowadzonych ograniczeń dotyczących liter w szukanym słowie.

W pierwszym przykładzie znane są wszystkie litery wchodzące w skład szukanego słowa – stąd włączona opcja dozwolone i dlatego lista wyników jest krótka – tylko dwie propozycje słów spełniających zadanie kryterium.

Jeżeli warunki rozwiązywanego zadania wskazują np. na to, że litera ‘E’ występuje tylko raz w szukanym słowie (np. w jolce z ujawnionymi wszystkimi wystąpieniami litery ‘E’) to możemy to ograniczenie zapisać poprzez włączenie opcji dozwolone bez powtórzeń – dzięki temu lista wyników jest ograniczona do jednego słowa.

Również pozostałe opcje dostępne na zakładce Litery mogą okazać się bardzo użyteczne, aby ograniczyć ilość słów wyszukiwanych przez program:

  • opcja niedozwolone – znacznie zawęzi ilość rezultatów jeżeli wpiszemy w odpowiadające jej pole tektowe tę literę(y), których w szukanym słowie ma nie być,
  • opcja muszą występować – wyeliminuje te propozycje słów, które nie zawierają wskazanych liter.

Warto pamiętać o następujących zasadach korzystania z opcji z zakładki Litery:

  • różne opcje z tej zakładki mogą być jednocześnie aktywne, ale tak aby wzajemnie się nie wykluczały – weryfikacja wykluczania pozostaje w gestii użytkownika – w przeciwnym wypadku program nie znajdzie słów spełniających warunków wyszukiwania,
  • aktywność opcji z zakładki Litery może być łączona z opcjami wyszukiwania wybranymi na zakładkach Zgodne i Anagram.

Panel Wyniki widoczny jest na wszytkich poprzednio pokazanych ekranach przy okazji omówienia poszczególnych elementów panelu Słowo.
Następujące elementy tworzą ten panel:

  • lista Słowa – zawiera słowa będące wynikiem wyszukiwania, które spełniają warunki zadane w panelu Słowo,
  • lista Anagramy – wskazująca słowa bedące anagramami pozycji wybranej w liście Słowa (jeżeli lista ta jest pusta, to oznacza że wybrane słowo nie ma anagramu – a dokładniej takie słowo nie występuje w bazie programu),
  • sekcja Statystyka – wyświetla informację na temat ilości znalezionych słów zgodnych z warunkami wyszukiwania oraz czas trwania operacji wyszukiwania (zazwyczaj ten czas jest mniejszy od 5 sekund, chyba że warunki wyszukiwania są mało ‘skuteczne’ i program wygeneruje dużą ilość słów – wtedy czas wyszukiwania będzie odpowiednio dłuższy; czas wyszukiwania jest uzależniony od szybkości procesora oraz dysku twardego w komputerze użytkownika).

Dla każdej z pozycji dostępnej na liście Słowa istnieje możliwość wywołania podręcznego menu (dostępnego poprzez naciśnięcie prawego przycisku myszy przy wybraniu dowolnej z pozycji z listy), które umożliwia szybki dostęp do otwarcia okna przeglądarki zawierającego wywołanie wybranego serwisu internetowego pozwalającego na sprawdzenie znaczenia poszczególnych słów.  Do wyboru są takie serwisy jak: Google, Wikipedia, Wiem Onet oraz Encyklopedia PWN.

Po wybraniu jednej z pozycji z listy serwisów otwierane jest okno domyślnej przeglądarki internetowej z wywołaniem wybranego serwisu ze słowem wybranym wcześniej na liście Słowa. W ten sposób możemy uzyskać szybki dostęp do informacji na temat interesującego nas terminu.

Praktycznym dodatkiem do programu Szaradzista 1.50 jest program Edytor słownika 1.50 pozwalający na edycję bazy słownikowej. W ramach możliwości tego programu jest zarówno ‘ręczne’ dopisywanie pojedynczych słów, jak i importowanie list słów z plików tekstowych (*.TXT), jak i dedykowanych plików importu (*.IMP).

Podstawowe okno programu Edytor słownika 1.50 przedstawione jest obok. Okno składa się z pola tekstowego służącego do filtrowania (góra okna), listy słów będących wynikiem filtrowania oraz pola tekstowego do wprowadzania nowych słów (dół okna).

W okienku poniżej widoczne jest zastosowanie filtrowania do wyświetlenia listy słów jakie już są w słowniku programu Szaradzista 1.50. Po wprowadzeniu w polu filtrowania litery F, lista słów zawiera tylko te słowa, które zaczynają się od litery F. Oczywiście przy wprowadzeniu kilku liter początkowych słowa – lista słów będzie zawierać tylko te słowa, które będą spełniały zadany warunek filtrowania.

Pojedyncze słowa można dodać do słownika programu Szaradzista 1.50 poprzez wpisanie osobne wpisywanie słów do pola tekstowego na dole okna edytora. Na przykładzie obok widać wpisane już słowo AKCJA.

Po wprowadzeniu tego słowa i zatwierdzeniu wprowadzenia klawiszem Enter, program sprawdza czy podane słowo istnieje już w bazie słownika. W przypadku wpisanego słowa AKACJA rezultat sprawdzenia daje potwierdzenie istnienia tego słowa w bazie, co sygnalizowane jest stosownym komunikatem przedstawionym poniżej.

Kolejna próba dotyczy dodania słowa ZIUTA do bazy słownikowej programu Szaradzista 1.50.

W przypadku tego słowa nie występuje ono jeszcze w bazie tego programu, co sygnalizowane jest przez prośbę o potwierdzenie dodania tego słowa:

Przy pomocy programu Edytor słownika 1.50 jest możliwe szybkie dodanie do słownika większej ilości słów. Jest to możliwe poprzez funkcję importu – przycisk Import z pliku. Po skorzystaniu z tego przycisku pojawia się okienko dialogowe wyboru pliku. W obecnej wersji programu możliwy jest import z plików tekstowych (*.TXT), w których poszczególne słowa muszą być zapisane w kolejnych wierszach (każde słowo w osobnym wierszu).
Możliwy jest również import słów z dedykowanych plików importu (*.IMP) – ten format przewidywany jest do wykorzystania dla dostarczania w przyszłości aktualizacji bazy słownika przygotowywanych przez autora programu Szaradzista 1.50.
W trakcie importu słów z obu typów plików, program weryfikuje istnienie słów w aktualnie zainstalowanej bazie słownikowej i ostatecznie do bazy dopisywane są jedynie nowe słowa. W trakcie importu wyświetlane jest okienko informacyjne wskazujące ilość słów dopisanych już do słownika:

a zakończenie importu słów sygnalizowane jest dodatkowym komunikatem z potwierdzeniem łącznej ilości dopisanych słów do bazy słownika.

UWAGA! Wszystkie nowe słowa dodane indywidualnie przez użytkownika poprzez ‘ręczne’ dopisywanie pojedynczych słów oraz przy wykorzystaniu funkcji importu z plików tekstowych, są rejestrowane w pliku ‘moje.txt’ umieszczonym w głównym folderze gdzie zainstalowany jest program Szaradzista 1.50. Takie rozwiązanie pozwala na łatwą aktualizację podstawowego słownika programu w razie konieczności ponownej instalacji programu.